'...Ο πατέρας, στο καλό δωμάτιο του σπιτιού, μαζί με όλες τις αρχές του τόπου, παπά, δάσκαλο, πρόεδρο κοινότητας, γραμματικό, ταχυδρόμο, αγροφύλακα, συζητούν - τί άλλο; - για τα πολιτικά και τις επερχόμενες εκλογές. Κάποια στιγμή μπαίνει στο δωμάτιο η κόρη, μικρή μαθήτρια, ... όταν ο πατέρας, καμαρώνοντας, αρχίζει να λέει για τις επιδόσεις της στο σχολείο, τα εικοσάρια, τους επαίνους, ... Και τότε ο πρόεδρος του χωριού, από την ίδια οικογένεια με τον πατέρα, γυρίζει κατά το κορίτσι, απλώνει το χέρι του και με βροντερή φωνή αποφαίνεται: Νά, ορέ, αυτήνη να ήτανε παιδί, θα βγάναμε δικόνε μας βουλευτή!'

Απόσπασμα από το βιβλίο "Στρωσίδι από υφαντά κομμάτια" την πρώτη συγγραφική προσπάθεια της αρχιτέκτονος Μαρίας Κορμά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ.

Το βιβλίο διαρθρώνεται από μικρά και μεγαλύτερα αυτοτελή κείμενα, που "υφαίνονται" πάνω σε έναν βασικό ιστό, τις ανθρώπινες σχέσεις, -ερωτικές, φιλικές, οικογενειακές, επαγγελματικές- δοσμένες άλλοτε με χιούμορ και άλλοτε με ρεαλισμό, μέσα από το πρίσμα της αγάπης και όχι της αντιπαλότητας, μα πάνω από όλα, με αγάπη για την περιπέτεια της πάνω στη γη.

Λίγα λόγια από τη Μαρία Κορμά για την προσωπική της πορεία που αντανακλά λίγο ως πολύ την πορεία των γυναικών μηχανικών της γεννιάς της, από τις οποίες δεν μας χωρίζουν και αιώνες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει:

Φυλλομετρώντας τις σελίδες της ζωής μου, για να βρω τα ίχνη που με οδήγησαν στην αρχιτεκτονική, βλέπω τον εαυτό μου στις αίθουσες του Θ' Γυμνασίου Θηλέων Αθηνών, να ξεφυλλίζει τα βιβλία της γραμματικής και του συντακτικού του τότε εξατάξιου κλασσικού γυμνασίου. Εκεί μέσα διάβασα μιά φράση: "η αρχιτεκτονική είναι επιστήμη και τέχνη". Κάτι άστραψε στο μυαλό μου και σκέφτηκα: "αυτό είναι για μένα!". Λίγο αργότερα μάς δόθηκε σαν θέμα έκθεσης το ρητό: "ΘΕΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΑΕΙ ΓΕΩΜΕΤΡΕΙ". Η ψυχή μου αναγάλλιασε, αφού η γεωμετρία, το αγαπημένο μου μάθημα, ήταν κάτι "θεϊκό". Έτσι οριστικοποιήθηκε η απόφαση να πάω στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ.
Μόλις ανακοίνωσα την απόφασή μου στον πατέρα μου, άρχισαν τα αστραπόβροντα: "Τί τις θες τις σπουδές, βρε παιδί μου;". "Γιατί να πας αρχιτεκτονική, βρε παιδάκι μου; Είναι δουλειά αυτή για γυναίκες; Δεν γίνεσαι καλύτερα δασκάλα ή έστω οδοντογιατρίνα;". Φαίνεται, όμως, πως τα γονίδια από τις δυό γιαγιάδες μου, μιά κεφαλωνίτισσα και μιά μανιάτισσα, είχαν βρει πρόσφορο έδαφος μέσα μου. Έτσι οι διαπραγματεύσεις πατέρα-κόρης κατέληξαν στη συμφωνία: "Δίνεις εξετάσεις μόνο μιά φορά και μόνο για Αθήνα! Αν πετύχεις, σπουδάζεις. Αν όχι, πας σε δουλειά και σε παντρεύουμε". Τολμάς μετά να μην πετύχεις με την πρώτη και μέσα στους δέκα πρώτους; Έτσι βρέθηκα φοιτήτρια της αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, εκείνα τα χρόνια από το 1963 έως το 1968.
Τα φοιτητικά χρόνια τα θυμάμαι πάντα με αντικρουόμενα συναισθήματα. Τα οκτάωρα, οι ομαδικές εργασίες, οι συνελεύσεις, η ταραγμένη πολιτική ατμόσφαιρα εκείνων των χρόνων, στο ένα τάσι της ζυγαριάς. Η ομορφιά της αναζήτησης, οι νέες γνώσεις, οι ορίζοντες που ανοίγονταν, στο άλλο τάσι. Ο ένας καθηγητής μάς τόνιζε: "ο αρχιτέκτονας είναι ο μαέστρος στην ορχήστρα των τεχνικών". Ο άλλος μάς προσγείωνε με τις φράσεις: "και μη νομίζετε πως από δω μέσα θα βγείτε αρχιτέκτονες! Αρχιτέκτονες θα γίνετε στο γιαπί και στο σχεδιαστήριο". Κι έτσι βρέθηκα, στα 23 μου χρόνια στο γιαπί και στο σχεδιαστήριο!
Η πρώτη μου έκπληξη ήταν η σχεδόν πανομοιότυπη αντίδραση των υπαλλήλων στις διάφορες υπηρεσίες που πήγαινα να ζητήσω στοιχεία για τις μελέτες μου: "Τί θέλει η μικρή;". Κάπως έτσι, λοιπόν, ανάμεσα σε υπηρεσίες πολεοδομίας, γραφεία, σχεδιαστήρια, εργοτάξια, "η μικρή" μεγάλωνε σιγά-σιγά, βιώνοντας από τη μιά την "σχιζοφρένεια" της χαώδους πολεοδομικής νομοθεσίας και γραφειοκρατίας και από την άλλη την ομορφιά της δημιουργίας, που έκλεινε μέσα της κάθε νέα μελέτη και κατασκευή. Αμέτρητες ώρες στο σχεδιαστήριο με τα χαρτιά και τα μολύβια, (δεν είχαν έρθει ακόμα οι Η/Υ). Κάποιες φορές ξημερωνόταν στο σχεδιαστήριο και, ακούγοντας τα πουλιά να κελαϊδούν, έλεγε μ' έκπληξη: "ξημέρωσε κιόλας;". Συνέδρια και ταξίδια, σεμινάρια και επιτροπές. Λαχτάρες στα εργοτάξια, όταν οι εργάτες επιμέναν να δουλεύουν με σαγιονάρες και σορτσάκια ή να "διορθώνουν" τα σχέδια σύμφωνα με τη βολή τους. Χαρές και ανακούφιση, όταν οι διάφοροι ιδιοκτήτες τής τηλεφωνούσαν με την πρόσκληση "ελάτε να πιούμε ένα κρασί, στο σπίτι που μάς φιάξατε και περνάμε τόσο όμορφα". Κι ο χρόνος, ανελέητος καταλύτης, να σημαδεύει τα συντάξιμα χρόνια.
Όταν ξεκίνησε "η μικρή" την πορεία της, δεν διανοήθηκε ποτέ να πάρει σύνταξη! "Δεν υπάρχει συνταξιούχος αρχιτέκτονας! Σκεφτότανε. Ο καλλιτέχνης πεθαίνει στο σχεδιαστήριό του!". Έλα, όμως, που οι αντικειμενικές συνθήκες αλλάξανε δραματικά! Όταν οι αλλοτινοί ιδιοκτήτες έγιναν πια "πελάτες", όταν αυτοί οι "πελάτες" άρχισαν να ωρύονται "τι αρχιτέκτονας είσαι εσύ, που δεν μπορείς να μάς βρεις τρόπο να εκμεταλλευθούμε τους ημιυπαίθριους χώρους;" ή "καλά βρε παιδί μου, δεν έχεις τις άκρες σου να πάρουμε γρήγορα την άδεια;", όταν η γραφειοκρατία άρχισε να σπάει κόκκαλα, τότε "η μικρή" που είχε πιά μεγαλώσει, αποφάσισε: "ως εδώ!". Μάζεψε τα χαρτιά της και έγινε ομότιμο μέλος ΤΕΕ.
Δεν ήταν εύκολη απόφαση, ήταν, όμως, η μόνη σωστή! "Τόπο στα νιάτα!", παρηγόρησε τον εαυτό της, όταν χρησιμοποίησε για τελευταία φορά την σφραγίδα της. Προτίμησε να μείνει με την απίστευτη ομορφιά της "γέννας" ενός έργου, είτε αυτό ήτα ένα σπίτι ή νηπιαγωγείο ή ξενοδοχείο ή η διαμόρφωση ενός εξωτερικού χώρου. Αυτή την αίσθηση απτής δημιουργικότητας, που συντροφεύει τη ζωή, παρηγοριά κι ασπίδα στην απερίγραπτη εικόνα της καθημερινότητας.
Πόσο αυτές οι σκέψεις ενός ομότιμου μέλους ΤΕΕ αγγίζουν τα ενεργά μέλη κι ακόμα πιό πολύ τα νεώτερα μέλη του, είναι ένα ερώτημα, που μένει για μένα μετέωρο.
Κι όμως, δεν μάς χωρίζουν αιώνες!
Έτος κτήσεως διπλώματος: 1968.
Αριθμός μητρώου ΤΕΕ: 12559.

Αθήνα, Οκτώβρης 2009
Μαρία Κορμά
Αρχιτέκτων, ο.μ. ΤΕΕ