Ολοένα και περισσότερες εταιρίες αλλά και βιομηχανίες επιλέγουν την ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης στην κατανάλωση ενέργειας. Ακολουθώντας ένα φιλικό προς το περιβάλλον προφίλ, επιλέγουν ταυτόχρονα και μια πιο οικονομική λύση για την ενεργειακή κατανάλωση.

 Ως διαχείριση ενέργειας σε μια επιχείρηση, χαρακτηρίζεται η συνετή και αποτελεσματική χρήση της ενέργειας προκειμένου να γίνει μεγιστοποίηση των κερδών (με ελαχιστοποίηση των σχετικών δαπανών) και να ενισχυθούν οι ανταγωνιστικές θέσεις της εκάστοτε εταιρείας. Ο στόχος της διαχείρισης ενέργειας είναι να κατορθώσει και να διατηρήσει σε βέλτιστο επίπεδο τις προμήθειες και τη χρήση της ενέργειας μέσα από την οργάνωση και την ελαχιστοποίηση του ενεργειακού κόστους και παράπλευρα να ελαχιστοποιήσει τα απόβλητα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Οι αρχές διαχείρισης ενέργειας περιλαμβάνουν τα εξής:

• Προμήθεια της απαιτούμενης ενέργειας στη χαμηλότερη δυνατή τιμή (παράδειγμα: προμήθεια από τις αρχικές πηγές)
• Διαχείριση της ενέργειας με την υψηλότερη απόδοση (παράδειγμα: βελτιώνοντας την αποδοτικότητα σε κάθε στάδιο, όπως τη μεταφορά, τη διανομή και τη χρήση)
• Ενέργεια και ανακύκλωση (παράδειγμα: χρήση θερμικής ενέργειας αποβλήτων)
• Χρήση της καταλληλότερης τεχνολογίας
• Μείωση των απωλειών

Η διαχείριση της ενέργειας πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μια συνεχής διαδικασία. Οι στρατηγικές πρέπει να αναθεωρούνται ετησίως και να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες. Οι βασικές δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στη διαδικασία περιγράφονται ως εξής:

1. Τρόπος προσέγγισης
2. Διορισμός ενεργειακού διευθυντή

Η επιτυχία στη στρατηγική της ενεργειακής διαχείρισης απαιτεί την εγκατάσταση ενός συστήματος συλλογής, ανάλυσης και αναφοράς σχετικά με το κόστος της ενέργειας και την αντίστοιχη κατανάλωση. Αυτό καθιστά ικανή την παρακολούθηση της ενεργειακής χρήσης με το ανάλογο κόστος και διευκολύνει την εξοικονόμηση ενέργειας και κόστους. Παράλληλα δημιουργείται και μια βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται όλες οι πληροφορίες που σχετίζονται με την κατανάλωση και το κόστος της ενέργειας.

Ο ενεργειακός έλεγχος θεσπίζεται στο που και πως γίνεται η χρήση της ενέργειας, με βασικό σημείο αναφοράς την εξοικονόμηση.

Η ενεργειακή πολιτική καθοδηγεί τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και αντιπροσωπεύει στην ουσία τη δέσμευση της επιχείρησης για εξοικονόμηση της ενέργειας. Οι ενέργειες της επιχείρησης πρέπει να στοχοποιούνται σε:

• Μείωση κατανάλωσης ενέργειας (ηλεκτρική, πετρελαίου, αερίου κλπ)
• Ελάττωση ενεργειακού κόστους (με μείωση της κατανάλωσης και επαναδιαπραγμάτευση της τιμής μονάδας του χρησιμοποιούμενου καυσίμου)
• Ωράρια
• Δημοσιονομικά όρια
• Κέντρα ενεργειακού κόστους
• Οργάνωση πόρων διαχείρισης

Πολιτικής διαχείρισης ενέργειας για βιομηχανική εφαρμογή
Βασικός σκοπός είναι να προσδιοριστούν σαφώς οι στόχοι για την βιομηχανία, όσο αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για τα κτίρια έτσι ώστε να:

• Μειωθεί η κατανάλωση της ενέργειας
• Μειωθούν τα απόβλητα και οι εκπομπές
• Επιδιωχθούν περιβαλλοντικά ουδέτερες πηγές θερμότητας, ψύξης και ενέργειας
• Ελαττωθεί η ρύπανση

Στην ιδανική περίπτωση, οι κύριοι στόχοι της βιομηχανικής πολιτικής θα αποτελέσουν το όραμα της εταιρείας. Η στρατηγική διαχείρισης της ενέργειας δείχνει πώς λειτουργεί η πολιτική διαχείρισης ενέργειας και πως θα ενσωματωθεί η εξοικονόμηση ενέργειας με άλλες διαδικασίες διαχείρισης.

Το πρόγραμμα ενεργειακής διαχείρισης χρειάζεται διαχειριστική ομάδας εργασίας, σαφή υπευθυνότητα και λογοδοσία, εξειδικευμένους και ρεαλιστικούς στόχους, σχεδιασμό και παρακολούθηση επιδόσεων.

Οι ενεργειακοί διαχειριστές πρέπει να διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα γνώσεων. Σαφώς πρέπει να έχουν υπόβαθρο μηχανικού, αλλά παράλληλα πρέπει να έχουν γνώσεις διοίκησης και λογιστικής. Επίσης ως πρόσωπο μέσα στην εταιρεία, πρέπει να έχει μεγάλη εμπειρία και να τυγχάνει του σεβασμού από το προσωπικό. Εάν πρόκειται μάλιστα η επιχείρηση να είναι μια βιομηχανία, η οποία ξοδεύει μεγάλα ποσά στην κατανάλωση ενέργειας, τότε ο ενεργειακός διαχειριστής θα πρέπει να είναι πλήρους απασχόλησης με το αντικείμενο.

Στην ουσία ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει ο διαχειριστής ενέργειας είναι να αλλάξει όλες τις δραστηριότητες της εταιρείας με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτευχθεί η ελάχιστη κατανάλωση.
Οι παρακάτω φάσεις δείχνουν πώς εξελίσσεται η ενεργειακή διαχείριση:

Ενεργειακό πρόγραμμα

1. Αξιολόγηση χρήσης ενέργειας
Αρχικά ο διαχειριστής ενέργειας προσδιορίζει τις χρήσεις ενέργειας της επιχείρησης και εισάγει εκείνα τα είδη εξοικονόμησης που δεν έχουν καθόλου κόστος. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Μέτρηση της ενέργειας που χρησιμοποιείται σε κάθε περιοχή της επιχείρησης
• Έλεγχος του αν χρησιμοποιείται ο κατάλληλος τύπος ενέργειας και με τις κατάλληλες τιμές
• Έλεγχος αν ο μηχανολογικός εξοπλισμός και ο εξοπλισμός γραφείων λειτουργούν αποτελεσματικά
• Εκπαίδευση του προσωπικού στην ενεργειακή απόδοση

Σε αυτό το στάδιο ο ενεργειακός διαχειριστής χρειάζεται:

• Δεξιότητες ενεργειακής διαχείρισης
• Κατανόηση για το πώς οι τεχνολογίες απόδοσης της ενέργειας σχετίζονται με την επιχείρηση
• Το σεβασμό της διοίκησης
• Κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση

2. Επενδύοντας στην εξοικονόμηση ενέργειας

Ο ενεργειακός διαχειριστής ανταγωνίζεται με άλλα έργα και προγράμματα για χρηματοδότηση. Χρειάζεται καλά αναπτυγμένη κατάρτιση ώστε να προβλέψει τα οφέλη και να υπολογίσει την ανταπόδοση της επένδυσης . Θα χρειαστεί εμπειρία σε λογιστικά και επενδύσεις, και εμπειρία στη διαχείριση έργων και προγραμμάτων ενεργειακής απόδοσης. Αλλά παράλληλα θα πρέπει να έχει την ικανότητα να διαχειρίζεται βραχύχρονης απόδοσης έργα.
Με την ολοκλήρωση των συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης και ενεργειακής πολιτικής στην ελληνική επιχειρησιακή κοινωνία, θα επιτευχθούν σημαντικά ενεργειακά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη και θα αποτελέσει ένα μεγάλο βήμα για την ενίσχυση ενεργειακών επενδύσεων στη χώρα.

Έλενα Β.Μ. Παπαδοπούλου
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ
PhD Washington University