Η ΕΔΕΜ συμμετείχε μαζί με άλλες γυναικείες οργανώσεις στην πρωτοβουλία του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας να σταλεί Επιστολή Διαμαρτυρίας  στον Υπουργό Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για το θέμα του υπολογισμού της ποσόστωσης υπέρ της παρουσίας γυναικών υποψηφίων στα ψηφοδέλτια για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Με δυσάρεστη έκπληξη είδαμε στον "Καλλικράτη" (άρθρα 18§ 3 και 120§ 3) όπως και στις σχετικές εγκυκλίους, ότι η ποσόστωση του 1/3 τουλάχιστο των υποψηφίων κατά φύλο θα υπολογίζεται όχι πλέον επί του αριθμού των υποψηφίων, όπως όριζε το άρθρο 75 Ν. 2910/2001 και το άρθρο 34 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006), και όπως απαιτεί ο συνταγματικός σκοπός της ποσόστωσης, αλλά επί του αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου ή του συμβουλίου δημοτικής ή τοπικής κοινότητας. Αυτός ο τρόπος υπολογισμού, πέρα του ότι αντιβαίνει τα άρθρα  4§2 και 116§2 του Συντάγματος, οδηγεί σε μεγάλη μείωση των γυναικών που συμπεριλαμβάνονται στα ψηφοδέλτια και έτσι δεν βοηθιέται η κοινωνία να ξεπεράσει τα εδραιωμένα κοινωνικά στερεότυπα. Διαβάστε παρακάτω την επιχειρηματολογία των Γυναικείων Οργανώσεων και δείτε την επιστολή που στάλθηκε τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2010 στον Υπουργό (.pdf).  

Προς τον Κύριο Ιωάννη Ραγκούση

Υπουργό Εσωτερικών,

Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης

Ενταύθα

Κύριε Υπουργέ,

Με δυσάρεστη έκπληξη είδαμε στον «Καλλικράτη» (άρθρα 18§ 3 και 120§ 3) όπως και στις σχετικές εγκυκλίους, ότι η ποσόστωση του 1/3 τουλάχιστο των υποψηφίων κατά φύλο θα υπολογίζεται όχι πλέον επί του αριθμού των υποψηφίων, όπως όριζε το άρθρο 75 Ν. 2910/2001 και το άρθρο 34 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006), και όπως απαιτεί ο συνταγματικός σκοπός της ποσόστωσης, αλλά επί του αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου ή του συμβουλίου δημοτικής ή τοπικής κοινότητας.

Αυτό αποτελεί οπισθοδρόμηση που προσκρούει στο Σύνταγμα, και ιδίως στα άρθρα 4§2 και 116§2. Με την Αναθεώρηση του 2001, καταργήθηκαν οι αποκλίσεις από την ισότητα των φύλων που προέβλεπε η παλιά διατύπωση του άρθρου 116§2 του Συντάγματος. Αποκλίσεις είναι και οι περιοριστικές ποσοστώσεις και άλλα μέτρα που αντί να προωθούν, συρρικνώνουν το δικαίωμα της ισότητας. Αυτά απαγορεύονται πλέον από το Σύνταγμα.

Το ισχύον άρθρο 116 παρ. 2, υλοποιώντας την επιταγή του άρθρου 4 παρ. 2 του Συντάγματος για πραγματική, και όχι τυπική, ισότητα των φύλων, απαιτεί από τον νομοθέτη και κάθε άλλο πολιτειακό όργανο να θεσπίζει θετικά μέτρα, μεταξύ των οποίων και θετικές ποσοστώσεις υπέρ των γυναικών για την πρόσβαση στα αιρετά αξιώματα, με στόχο την προώθηση της πραγματικής ισότητας των φύλων. Αυτό αναγνωρίζει πάγια και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αναγνωρίζει επίσης ότι η ποσόστωση επί του αριθμού των υποψηφίων είναι αυτή που εξυπηρετεί τον συνταγματικό σκοπό της ποσόστωσης.

Εάν το 1/3 υπολογίζεται επί του αριθμού των μελών, μειώνεται το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών. Διότι, κατά νόμο, κάθε συνδυασμός μπορεί να περιλαμβάνει αριθμό υποψηφίων μέχρι 50% αυξημένο σε σχέση με τον αριθμό των εκλεγομένων. Έτσι, π.χ., το 1/3 επί των εκλεγομένων 30 μελών αντιστοιχεί σε 10 γυναίκες στο ψηφοδέλτιο, ενώ 1/3 επί των 45 υποψηφίων του ίδιου συνδυασμού πρέπει να είναι 15 γυναίκες τουλάχιστον στο ψηφοδέλτιο.

Συνεπώς, τα άρθρα 18§3 και 120§3 του «Καλλικράτη» μειώνουν το κεκτημένο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα συμμετοχής των γυναικών στα αιρετά αξιώματα. Εισάγουν έτσι οπισθοδρόμηση από την ουσιαστική ισότητα. Οποιαδήποτε και υπό οποιαδήποτε μορφή συρρίκνωση, αντί της προώθησης της ουσιαστικής ισότητας, αντιβαίνει στο γράμμα και το λόγο θέσπισης της νέας διάταξης του άρθρου 116§2, που είναι η επίσπευση και προώθηση της ουσιαστικής ισότητας στην πράξη. ΄Αρα, οι διατάξεις αυτές είναι αντισυνταγματικές.

Οι διατάξεις αυτές αντίκεινται και στις επιταγές της Διεθνούς Σύμβασης για την Εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), που κυρώθηκε με τον Ν. 1342/1983, και ιδίως στα άρθρα 3 και 4§1, που επιβάλλουν τη λήψη από τα κράτη-μέρη θετικών μέτρων – ανάμεσα στα οποία ποσοστώσεις – που επισπεύδουν την επίτευξη της πραγματικής ισότητας, έως ότου πραγματοποιηθεί η αντικατάσταση στην πράξη της τυπικής ισότητας από την πραγματική.

Δεδομένου ότι οι επικυρωμένες διεθνείς συμβάσεις, όπως η CEDAW, υπερισχύουν, κατά το άρθρο 28§1 εδ. α΄ του Συντάγματος, των ασύμβατων προς αυτές διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, οι πιο πάνω διατάξεις του «Καλλικράτη» προσκρούουν στις επιταγές τόσο του Συντάγματος όσο και της CEDAW. Γιαυτό, είναι ανίσχυρες, και οποιαδήποτε πράξη στηρίζεται σ’αυτές είναι ακυρώσιμη.

Και ας μη ξεχνάμε ότι, δυνάμει του προαιρετικού πρωτοκόλλου του 1999 που προσαρτήθηκε στη CEDAW (A/RES/54/4) και επικυρώθηκε από τη χώρα μας το 2002, η Επιτροπή της CEDAW αποτελεί πλέον οιονεί δικαστικό όργανο (treaty body), στο οποίο οι αδικημένες από παραβάσεις της δικαιούνται να προσφύγουν.

Συμπερασματικά, Κύριε Υπουργέ,

Ζητάμε την άμεση παρέμβασή σας προκειμένου να προστατευθεί το κατά το Σύνταγμα και τη διεθνή σύμβαση CEDAW κεκτημένο από το 2001 δικαίωμά μας, δηλαδή το ελάχιστο ποσοστό του 1/3 για κάθε φύλο να υπολογίζεται επί του αριθμού των υποψηφίων κάθε ψηφοδελτίου των δημοτικών και περιφερειακών συνδυασμών.

Τέλος, πέρα από όλα τα πιο πάνω ακλόνητα, κατά τη γνώμη μας, νομικά επιχειρήματα, ας μας επιτραπεί να υπενθυμίσουμε και την πολιτική πλευρά του θέματος. Η απόπειρα «ροκανίσματος» του πολύ συντηρητικού ποσοστού γυναικών υποψηφίων – ούτε καν εκλεκτέων, αφού η εκλογή τους αφήνεται σε όλους τους Έλληνες ψηφοφόρους – δεν έχει θέση σήμερα στον ευρωπαϊκό ορίζοντα. Και αμαυρώνει την έως τώρα προοδευτική στάση της χώρας μας στην προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων.

Αθήνα, 8 Οκτωβρίου 2010

Οι Οργανώσεις:                                                                           

Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας                                        

Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου              

Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων

Πολιτικός Σύνδεσμος Γυναικών

Ένωση Γυναικών Ελλάδας

Ένωση Ελληνίδων Νομικών

Λύκειο των Ελληνίδων – Επιτροπή Επιστημόνων

Ελληνική Ομοσπονδία Επαγγελματιών και Επιχειρηματιών Γυναικών

Πανελλαδική Οργάνωση Γυναικών «Παναθηναϊκή» 

Ένωση Γυναικών Κρήτης

Ένωση Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών                                      

Πανελλήνια Ένωση Οικογένειας και Νοικοκυράς

Σύλλογος Εργαζόμενης Νοικοκυράς

Κοινωνική Αρωγή Ελλάδας

Πρωτοβουλία Γυναίκα & Υγεία

Έπονται και άλλα Σωματεία